Przyszłość zawodowa? To jak wróżenie z kart!
Jak wynika z danych The Future of Humanity Institute Uniwersytetu Oxfordzkiego, około 2/3 osób, które dziś są dziećmi – w przyszłości będzie miało zawód, który dziś jeszcze nie istnieje. Ponadto, w ciągu następnych 20 lat – blisko połowa zawodów, które znamy – zniknie. Co jest tego przyczyną? Jak możemy się domyślić - automatyzacja oraz sztuczna inteligencja, ale też zmiany demograficzne (m.in. niż demograficzny) i środowiskowe (m.in. zmiany klimatyczne). Skoro jednak powstanie tak dużo nowych zawodów, sprawdźmy, jakie są przewidywania, co do kluczowych kompetencji przyszłości.
World Economic Forum wymienia 10 kompetencji przyszłości:
- Analityczne myślenie i innowacje
- Aktywne uczenie się i strategie uczenia się
- Rozwiązywanie złożonych problemów
- Krytyczne myślenie i analiza
- Kreatywność, oryginalność i pomysłowość
- Przywództwo i oddziaływanie społeczne
- Korzystanie z technologii, monitoring i kontrola
- Projektowanie technologii i programowanie
- Odporność, umiejętność radzenia sobie ze stresem, elastyczność
- Wnioskowanie, rozwiązywanie problemów i tworzenie idei
Z kolei Polski Instytut Ekonomiczny w swoim zestawieniu kompetencji przyszłości wymienia:
- Działanie w sytuacji niepewności
- Współpraca z innymi
- Kreatywność
- Branie odpowiedzialności
- Branżowe kompetencje specjalistyczne
- Krytyczne myślenie
- Zdolności negocjacyjne
- Zarządzanie ludźmi
- Myślenie systemowe
- Kompetencje techniczne
Jak widzisz, wiele z kompetencji wskazanych przez te dwie instytucje jest tożsamych. Jak możemy pogrupować future work skills?
Kompetencje te możemy podzielić na trzy rodzaje:
- Poznawcze – czyli kompetencje myślenia. Należą do nich m.in. analityczne myślenie i innowacje, a także rozwiązywanie złożonych problemów, myślenie systemowe etc.
- Społeczne – ich rola w przyszłości będzie się zwiększać! To kompetencje niezbędne w pracy z ludźmi, a należą do nich np. współpraca z innymi, zarządzanie ludźmi, czy inteligencja emocjonalna.
- Cyfrowe i technologiczne – czyli kompetencje właściwe. Są to wszelkie branżowe kompetencje specjalistyczne, np. związane z programowaniem czy analizą danych.
Skill blending, czyli żonglerka na rynku pracy
Pisząc o kompetencjach przyszłości nie możemy ominąć terminu skill blending. Co oznacza?
Skill blending to umiejętność sprawnego i skutecznego korzystania z różnego rodzaju kompetencji – poznawczych, społecznych (tzw. miękkich) oraz cyfrowych. Ta umiejętność doskonale opisuje tendencje, które już zauważamy na rynku pracy. Trend ten będzie się najpewniej jeszcze umacniał. Eksperci m.in. z Google i innych technologicznych gigantów mocno podkreślają, że rozwój kompetencji cyfrowych i poznawczych jest konieczny ze względu na szybki rozwój technologiczny, jaki zauważamy. Jednak równolegle z nimi musimy pielęgnować i rozwijać kompetencje społeczne. To właśnie dzięki nim pracownicy mogą wykorzystać swoje unikalne umiejętności, spojrzenie na problem, kreatywność. Esencją skill blendingu jest więc korzystanie ze wszystkich zasobów, które ma pracownik, na wielowymiarowym wspieraniu go i rozwoju.
80 tysięcy godzin…
W ciągu całego naszego życia na pracę przeznaczamy około 80 tysięcy godzin. Często godzin wypełnionych zadaniami kreatywnymi i ciekawymi, czasem pełnych intensywnych lub zabawnych rozmów. Kiedy indziej godziny pracy są wyczerpujące – fizycznie, psychicznie, emocjonalnie. Zmiany na rynku pracy i postępującym rozwojem technologicznym mogą nam pomóc sprawić, by po pierwsze – godzin pracy było mniej (przypomnijmy, że Polacy są w europejskiej czołówce najdłużej pracujących), a po drugie – by były ciekawsze, mniej monotonne.
Nie da się ukryć, że dla wielu pracowników zmiany będą trudne i mogą wiązać się nie tylko z potrzebą przebranżowienia się, ale nierzadko – widmem (oby chwilowego!) bezrobocia. Zanim jednak czarne chmury przysłonią nam istotę tematu o kompetencjach przyszłości, warto bliżej przyjrzeć się zmianom na rynku pracy, których świadkami jesteśmy. Może nie są one takie straszne?
Prócz zestawu poszukiwanych przez pracodawców kompetencji widocznych w ofertach pracy, zmienia się nasze podejście do pracy.
- Praca staje się dla wielu nie tylko źródłem zarobku. Praca przestaje być też całym życiem. Coraz częściej jest traktowana przez pracowników jako okazja rozwoju, źródło satysfakcji.
- Zmieniają się formy pracy – dziś coraz częściej pracownicy mogą być oddaleni od swoich firm o tysiące kilometrów, co daje nam m.in. możliwość podróżowania i spędzania większej ilości czasu wśród bliskich nam osób.
Bezprecedensowa wydaje też dotąd nie tak silna potrzeba łączenia różnych rodzajów kompetencji. Co istotne – nie oznacza to, że każdy z nas musi być developerem, doskonale analizować dane, a przy okazji – być empatycznym przywódcą. Od przyszłych pracowników oczekiwać się będzie raczej ROZUMIENIA, czym jest technologia, nie tracąc przy tym unikalnej, bo ludzkiej perspektywy. W ten sposób dochodzimy do sedna. W przyszłości nie unikniemy tego, że wiele zawodów przestanie istnieć. Dlatego, zamiast skupiać się na etykietach z nazwami zawodów, myśl o sobie w kontekście kompetencji. Dbaj o większe obszary zawodowej działalności, zamiast wyłącznie o wąskie specjalizacje. Skup się na wszechstronnym rozwoju i dbaj zarówno o obszary specjalistyczne, jak i społeczne. W przyszłości to właśnie te drugie mogą zadecydować o tym, komu pisany będzie sukces.
